Θεματική: SustainableHeritage- Preservingthepastforfuturegenerations
Βιώσιμη Πολιτιστική Κληρονομιά – Συντηρώντας το παρελθόν για τις μελλοντικές γενιές
Η πολιτιστική συνταγογράφηση είναι ένα είδος παρέμβασης που ενθαρρύνει τα άτομα που αντιμετωπίζουν ιατρικά προβλήματα να βελτιώσουν την υγεία και την ευημερία τους μέσω της ενασχόλησης με τις τέχνες. Σύμφωνα με την τελευταία ανασκόπηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Fancourt & Finn, 2019) η πολιτιστική συνταγογράφηση ως προσθήκη στη συνήθη θεραπεία (φαρμακευτική αγωγή, ατομική ψυχοθεραπεία και ομαδική θεραπεία) θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά τα άτομα που αντιμετωπίζουν ψυχικές ασθένειες.
Η χρήση της αρχαιολογίας ως θεραπευτικού εργαλείου είναι μία πρόσφατα αναπτυχθείσα τεχνική που έχει μελετηθεί κυρίως στους πάσχοντες από μετατραυματική αγχώδη διαταραχή με ενθαρρυντικά αποτελέσματα (Dobat και συν., 2020). Οι αρχικές αναφορές παρόμοιων μελετών δείχνουν ότι η συμμετοχή ατόμων με ψυχικές ασθένειες σε αρχαιολογικά προγράμματα βελτιώνει σημαντικά την ευημερία των πασχόντων (Everill, Bennett & Burnell 2020), αλλά τα ποσοτικά στοιχεία σχετικά με τον βαθμό βελτίωσης και τον διαρκή αντίκτυπο της συμμετοχής παραμένουν μέχρι στιγμής περιορισμένα.
Στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2022, η Α΄ Ψυχιατρική Κλινική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης πραγματοποίησε διήμερο αρχαιολογικό εργαστήριο για νοσηλευόμενους και εξωτερικούς ασθενείς με τίτλο “Στρώματα”. Το εργαστήριο σχεδιάστηκε από αρχαιολόγους, ειδικούς σε θέματα τέχνης και ειδικούς ψυχικής υγείας και βασίστηκε στην ενεργητική εμπλοκή των ασθενών με στόχο την ενίσχυση της συναισθηματικής έκφρασης, της ρύθμισης των συναισθημάτων, της γνωστικής διέγερσης και της κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Για τον σχεδιασμό της τελικής μορφής του εργαστηρίου πραγματοποιήθηκαν τρεις ομάδες εστίασης και δύο πιλοτικές αναπαραστάσεις του εργαστηρίου.
Το διήμερο πιλοτικό εργαστήριο πραγματοποιήθηκε στις 23-24 Σεπτεμβρίου 2022 και περιελάμβανε: α. Επίσκεψη σε μία ενεργή σωστική ανασκαφή, τον αρχαιολογικό χώρο Αγρεπαύλεως Παλαιοκάστρου, και κατόπιν σε ένα μνημείο όπου διενεργούνται εργασίες συντήρησης, αποκατάστασης και διαμόρφωσης του άμεσου περιβάλλοντος χώρου του, τον βυζαντινό ναό Μεταμόρφωσης Χορτιάτη (1η ημέρα). β. Περίπατο στον αστικό πυρήνα του κέντρου με αφετηρία την πλατεία Δικαστηρίων και κατάληξη, μέσω των ιστορικών αξόνων του Σχεδίου Hébrard στο ΜΟΜus-Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, όπου και πραγματοποιήθηκε το καταληκτικό στάδιο της δράσης (2η ημέρα).
Οι συμμετέχοντες επισκέφθηκαν μνημεία και ορόσημα του ιστορικού κέντρου της πόλης, την Παναγία των Χαλκέων, την Αγία Σοφία και τον Λευκό Πύργο, εστιάζοντας στην παρατήρηση του αστικού τοπίου. Στόχος του εργαστηρίου ήταν να διερευνηθεί η πιθανή λειτουργία των μνημείων ως θεραπευτικό ερέθισμα για τους ασθενείς με διαταραχές ψυχικής υγείας. Βασική υπόθεση ήταν ότι το εργαστήριο θα επιφέρει θετική επίδραση στην ευημερία των ασθενών.
Παρόμοια εργαστήρια θα πραγματοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, με στόχο την αποτίμηση της πολιτισμικής συνταγογράφησης σε ασθενείς με ψυχιατρική διάγνωση.
